Pigułka z ortografii

Pisownia "nie"
1. Z formami osobowymi czasowników - osobno: nie lubi, nie chcieliśmy.
2. Z bezokolicznikami - osobno: nie jeść, nie móc.
3. Z rzeczownikami:
* łącznie, gdy "nie" tworzy z nim całość znaczeniową, np. nieprzyjaciel, nieśmiałość;
* osobno, gdy "nie" występuje w roli przeczenia, np. nie przyjaciel, ale wróg; nie śmiałość, lecz rozum.
4. Z przymiotnikami i przysłówkami:
* w stopniu równym - razem, np. niemiły, niemiło;
* w stopniu wyższym i najwyższym - osobno, np. nie milszy, nie milej, nie najmilszy, nie najmilej;
* osobno z przysłówkami, które nie pochodzą od przymiotników, np. nie bardzo, nie tylko.
5. Z liczebnikami i zaimkami - osobno, np. nie dwa, nie trzy, nie ty, nie ja. Wyjątki: niejeden (wielu), nieco itp.
6. Z imiesłowami:
* przysłówkowymi - osobno, np. nie zrobiwszy, nie wykonując;
* przymiotnikowymi - razem, np. nieopisany, nieżyjący (gdy imiesłów użyty jest w znaczeniu czasownikowym dopuszczalne jest jednak stosowanie pisowni rozdzielnej, np. nie będący, nie mający).

Pisownia "ó" i "u"

1. "ó":
* "ó" piszemy, gdy wymienia się na "o" lub "e", np. wół - woły, przyjaciół - przyjaciele;
* "ó" w zakończeniach rzeczowników: -ów: Kraków, -ówna: kowalówna, -ówka: kryjówka (wyjątkami są: skuwka, okuwka, odkuwka, wskuwka, zasuwka);
* jest grupa wyrazów, w których mimo braku uzasadnienia piszemy "ó", np. wróbel, czółno, dopóty, źródło;
* "ó" piszemy na początku wyrazów: ów, ówdzie, ósmy, ówczesny;
* "ó" nigdy nie występuje na końcu wyrazu.
2. "u":
* "u" w zakończeniach rzeczowników: -un: opiekun, -unek: pakunek, -nka: opiekunka;
* "u" w zakończeniach czasowników: -uję: maluję, -ujesz: malujesz, -uje: maluje.

Pisownia "rz" i "ż"

1. "rz":
* "rz" piszemy, gdy wymienia się na "r", np. starzec - stary;
* "rz" w zakończeniach rzeczowników: -mierz: gazomierz, -mistrz: zegarmistrz, -arz: lekarz;
* "rz" po spółgłoskach: p, b, d, t, k, g, ch, j, w, np. przed, drzewo, ujrzeć (wyjątki: kształt, pszczoła, bukszpan, Pszczyna);
* w zakończeniach przymiotników w stopniu wyższym i najwyższym: -szy, np. ładniejszy, najładniejszy;
* są też wyrazy z "rz" niewymiennym, np. rzadki, rzeka, korzyść.
2. "ż":
* "ż", gdy wymienia się na: g, dz, h, z, ź, s, np.: dróżka - droga, bliżej - blisko;
* "ż" w zakończeniach wyrazów: -aż: garaż, bandaż.

Pisownia "h" i "ch"

1. "h":
* "h" w wyrazach pokrewnych, gdy występuje w wyrazie podstawowym, np. bohater - bohaterski;
* "h", gdy wymienia się na g, ż, z, np. wahać się - waga, druh - drużyna, błahy - błazen;
* "h" piszemy w wyrazach "głośnych", np. huk, hałas, harmider;
* pisownię "h" w większości wyrazów trudno uzasadnić, najczęściej jest ono niewymienne, dlatego ich pisownię należy zapamiętać lub odwołać się do słownika ortograficznego.
2. "ch":
* "ch", gdy wymienia się na "sz", np. mucha - musze;
* po "s" - schody, schnąć;
* na końcu wyrazów, np. ruch, gmach.

Pisownia cząstki (partykuły) "by"

1. Łącznie:
* z formami osobowymi czasowników (chciałbym, odeszlibyśmy);
* ze spójnikiem (gdyby, jakby).
2. Osobno:
* z nieosobowymi formami czasowników (chcieć by, iść by);
* z innymi częściami mowy (zrobiono by).

Wielkie litery

1. Nazwy własne: imię i nazwisko, miejscowość, nazwa geograficzna itp.: Diana, Wrocław, Tamiza.
2. W tytułach książek, nieodmiennych tytułach czasopism tylko pierwszy wyraz: "W pustyni i w puszczy", "Poznaj swój kraj".
3. W tytułach czasopism odmieniających się piszemy wszystko wielką literą oprócz przyimków i spójników: "Kobieta i Życie".
4. Wielką literą piszemy nazwy instytucji, organizacji itp.: Czerwony Krzyż, Narodowy Bark Polski.